Dzisiaj dotarł do mnie apel autorów książek dla dzieci dotyczący możliwości stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów (KUP) do honorariów za spotkania autorskie. Znajdziesz go tutaj.

Apel bardzo ważny, gdyż pokazuje jak ogromy zamęt w środowiskach twórczych spowodowały zmiany w ustawie o PIT obowiązujące od początku 2018 r. Fatalnie sformułowane przepisy – nowelizowane z mocą wsteczną, aby naprawić największe błędy ustawodawcy – mogą być źródłem frustracji.

Nie tylko doradców podatkowych.

Jednocześnie brak jest jakichkolwiek oficjalnych wytycznych pozwalających wyeliminować wątpliwości interpretacyjne.

O problemach interpretacyjnych stosowania 50% KUP wspominałem już wielokrotnie m.in. we wpisach Co nowego w 50% KUP w działalności twórczej? oraz 50% koszty dla autorów artykułów

Drugim problemem są działania ośrodków ZUS kwestionujące umowy o dzieło, ale o tym innym razem.

Treść listu skłoniła mnie do napisania tego wpisu, gdyż może on rozjaśnić kilka wątpliwości poruszonych w treści apelu.

Zaczynamy!

Spotkania autorskie w ramach zlecenia

Sam fakt, że Twoje spotkanie autorskie odbywa się w ramach umowy zlecenia, nie oznacza, że nie możesz stosować 50% KUP. Możesz je stosować zarówno, gdy działasz w ramach umowy o dzieło, zlecenie, czy nawet umowy o pracę.

O tym, że możesz stosować 50% KUP również do zlecenia wspominają organy podatkowe:

 

W razie zatem wykonywania na podstawie stosunku pracy, umowy zlecenie czy umowy o dzieło czynności zarówno chronionych prawem autorskim, jak i niebędących przedmiotem prawa autorskiego, pozbawionych cech twórczych, udokumentowania wymaga wartość wynagrodzenia z tytułu korzystania z prawa autorskiego. Tylko bowiem wyraźne rozróżnienie, jak również dokumentowanie prac – utworów chronionych prawem autorskim oraz wypłaconych wynagrodzeń z tego tytułu daje podstawę do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów przy zapewnieniu właściwej realizacji obowiązków płatnika w zakresie prawidłowego obliczania i poboru zaliczek na podatek dochodowy. Podkreślenia przy tym wymaga, że zakwalifikowanie, czy wykonywana praca jest przedmiotem prawa autorskiego jest obowiązkiem płatnika, który dokonuje świadczeń z tego tytułu. (interpretacja z 6 listopada 2017 r. nr 0111-KDIB2-3.4011.170.2017.1.KK)

Problemy jakie pojawiają się z zastosowaniem 50% KUP do wynagrodzenia za spotkania autorskie obejmują dwie kwestie:

• czy honorarium za spotkania autorskie stanowi wynagrodzenie za rozporządzenie prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, a część wynagrodzenia za to przeniesienie jest jasno i w czytelny sposób wyróżniona w honorarium,
• czy spotkania autorskie są przejawem działalności twórczej wymienionej w art. 22 ust. 9b ustawy o PIT.

Rozporządzenie prawami w ramach spotkań autorskich

Zasadnicze pytanie, jakie warto sobie zadać w tym kontekście, to czy ramach spotkań autorskich dochodzi do rozporządzenia prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi. W tym zakresie sporo zależy od charakteru spotkania (czy odbywa się według twórczego scenariusza, do którego autor przeniósł prawa). Ważne też może być to czy jest ono utrwalane, a autor przenosi prawa do utrwalenia spotkania i jego wykorzystania.

Jeśli wskazane honorarium za przekazanie praw jest czytelnie wyodrębnione, wtedy można rozważać zastosowanie 50% KUP.

Jeśli ten podstawowy warunek jest spełniony, to musisz jeszcze odnaleźć spotkania autorskie w katalogu działalności twórczych uprawniających do stosowania 50% KUP. Z tym możesz mieć pewne problemy…

Działalność twórcza uprawniająca do 50% KUP

Obecnie 50% KUP możesz stosować do przychodów uzyskiwanych z tytułu:

1. działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
2. działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki;
3. produkcji audialnej i audiowizualnej;
4. działalności publicystycznej;
5. działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej i konserwatorskiej;
6. prawa zależnego do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia;
7. działalności badawczo-rozwojowej, naukowo-dydaktycznej, naukowej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.

Katalog ten w 2018 r. został już raz rozszerzony na korzyść twórców. Pisałem o tym tutaj.

W zależności od charakteru spotkania potencjalne kategorie, do których można próbować zaliczyć takie spotkania autorskie, to działalność twórcza w zakresie literatury, dziennikarstwa, niekiedy publicystyka. Żadna z tych kategorii nie może być jednoznacznie powiązana z działaniami autorów w trakcie spotkań autorskich. Specyfika i różnorodność tych spotkań nie pozwala na tak jednoznaczny wniosek.

Czy przeniesienie praw do nagrania ze spotkania z autorem, który opowiada o swojej twórczości można uznać za działalność twórczą w zakresie literatury? Czy rozmowa z autorem książek społecznych o bieżących problemach społecznych może być uznana za publicystykę?

Zdrowy rozsądek podpowiada, że tak. Działalność twórcza w zakresie literatury to nie tylko pisanie książek, a publicystyka to nie tylko pisanie tekstów o takim charakterze. Moim zdaniem racjonalny ustawodawca powinien uznać taką działalność za działalność, która powinna korzystać z preferencji podatkowej.

Czy w ogóle autor powinien zastanawiać się nad takimi kwestiami jadąc na spotkanie z czytelnikami?

Na to pytanie znam odpowiedź. Na pewno nie!

Kwestie te powinny być jednoznacznie rozstrzygnięte w przepisach.

Czego autorzy powinni oczekiwać od Ministra Finansów?

To czy spotkanie odbywa się w ramach umowy o dzieło nie ma decydującego znaczenia dla zastosowania 50% KUP. Ma znaczenie dla ewentualnego poboru składek na ubezpieczenie społeczne. Dla 50% KUP ważne jest to, czy w ramach tego spotkania dochodzi do rozporządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi. W przypadku umowy o dzieło łatwiej jest wykazać ten fakt.

Dlatego dwa najważniejsze postulaty do Ministra Finansów to:

• potwierdzenie, że spotkania autorskie stanowią działalność twórczą wymienioną w art. 22 ust. 9b ustawy o PIT, oraz
• wskazanie, czy całe honorarium za spotkanie autorskie może korzystać z 50% KUP, czy też należy je podzielić. Jeśli tak, to według jakiego klucza.

Te dwie kwestie warto rozstrzygnąć interpretacją ogólną lub oficjalnymi objaśnieniami podatkowymi.

Dlaczego?

W ten sposób autorzy i wypłacający honoraria uzyskają ochronę przed ewentualnym innym stanowiskiem właściwych organów podatkowych w tej samej sprawie.

Spotkania autorskie w ramach działalności gospodarczej

Jeśli uzyskujesz wynagrodzenie za spotkania autorskie w ramach działalności gospodarczej, nie możesz do niego stosować 50% KUP. Wynika to wprost z art. 22 ust. 12 ustawy o PIT. Wskazuje on wprost, że do przychodów z działalności gospodarczej nie możesz stosować 50% KUP.

Pamiętaj jednak, że w ramach działalności gospodarczej możesz zaliczyć do KUP udokumentowane wydatki związane z udziałem spotkaniu (o ile otrzymujesz za nie honorarium lub promujesz książkę). Mogą to być koszty dojazdu, koszty noclegu, koszty zakupu materiałów. Wystarczy, że posiadasz fakturę od PKP, za nocleg, czy fakturę potwierdzającą zakup materiałów.

Ustawodawca nie przyzna raczej 50% KUP przedsiębiorcom prowadzącym działalność twórczą.

Nie jestem też przekonany, czy taka preferencja byłaby uzasadniona.

Na koniec zachęcam Cię do śledzenia innych blogów prawniczych dotyczących działalności twórczej. Jakiś czas temu miałem przyjemność rozmawiać z mec. Karoliną Sawicką o podatkach w pracy fotografa. Jej blog Prawy Profil jest niezwykle popularny wśród fotografów, ale jeśli tworzysz ilustracje do książek dla dzieci, również warto tam zajrzeć.

Udanych Mikołajek 🙂

Wojciech Pietrasiewicz
doradca podatkowy