Pierwszy wpis w Nowym Roku powinien być optymistyczny, ale tym razem uda mi się to tylko częściowo.

Jadę właśnie pociągiem relacji Kraków – Warszawa ze spotkania z jednym z klientów. To ostatnio chyba jedyny moment, kiedy mam możliwość oderwania się od bieżących spraw.

Do Krakowa wiozłem pozytywną wiadomość – organ podatkowy potwierdził, że klient nie musi stosować w swoich rozliczeniach prewspółczynnika. Jednak naszą rozmowę i tak zdominowały  zmiany w VAT oraz ich wpływ na bieżącą działalność.

Dlatego ten i kilka następnych wpisów poświecę na pokazanie Ci co się zmieniło w VAT od początku 2017 r.

W tym właśnie miejscu kończą się pozytywne informacje…

Najgłośniejszą ze zmian są przepisy przywracające w VAT dodatkowe zobowiązanie podatkowe czyli tzw. sankcję VAT. Ma ona zastosowanie w przypadku zidentyfikowania u podatnika nieprawidłowości (niektórych) w rozliczeniu VAT. Nowe przepisy przewidują trzy warianty sankcji

• 30%,
• 20% i
• 100%

kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego albo kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe.

Sankcja VAT 30%

Ma ona zastosowanie standardowo, czyli gdy organ stwierdzi, że:

1. w złożonej deklaracji podatkowej wykazano:
   • zobowiązanie niższe od należnego,
   • kwotę zwrotu lub kwotę zwrotu podatku naliczonego wyższą od należnej,
   • nadwyżkę podatku naliczonego do przeniesienia na następne okresy wyższą od kwoty należnej,
   • kwotę zwrotu różnicy podatku, kwotę zwrotu podatku naliczonego lub kwotę różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe, zamiast wykazania kwoty zobowiązania podatkowego podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego,
2. nie złożono deklaracji podatkowej oraz nie wpłacił kwoty zobowiązania podatkowego.

Sankcja VAT 20%

Znajdzie ona zastosowanie gdy po zakończeniu kontroli lub w trakcie postępowania kontrolnego organ stwierdzi u Ciebie nieprawidłowości (np. w protokole kontroli), Ty zdecydujesz się skorygować swoje rozliczenia. Do tej pory taka sytuacja nigdy nie była w żaden sposób penalizowana – konieczne było tylko zapłacenie podatku wynikającego z korekty wraz z odsetkami od zaległości podatkowych.

Od rozliczenia VAT za styczeń 2017 r. oprócz korekty i zapłaty podatku z odsetkami konieczne będzie uiszczenie kwoty dodatkowego zobowiązania podatkowego wynoszącej 20% kwoty zaniżenia/zawyżenia.

Na szczęście sankcji VAT nie można stosować do rozliczeń sprzed 2017 r., które teraz są weryfikowane przez organy podatkowe.

Sankcja VAT 100%

Sankcja ta dotyczy sytuacji, w których organ podatkowy stwierdzi, że podatnik odliczył podatek naliczony z faktur:

• faktur wystawionych przez podmiot nieistniejący,
• stwierdzających czynności, które nie zostały dokonane,
• podających kwoty niezgodne z rzeczywistością,
• potwierdzających czynności sprzeczne z prawem dotknięte sankcją nieważności lub czynności pozorne.

Mam tylko nadzieję, że tak sformułowany katalog sytuacji nie będzie dodatkowo rozszerzająco interpretowany przez organy podatkowe.

W Nowym Roku dla Ciebie jeszcze ważniejsze jest weryfikowanie swoich kontrahentów, pilnowanie prawidłowości treści faktur oraz właściwego udokumentowania nabywanych towarów i usług.

Kiedy organ nie może zastosować sankcji VAT?

Organ podatkowy nie wymierzy dodatkowego zobowiązania podatkowego, gdy zaniżenie kwoty zobowiązania podatkowego lub zawyżenie kwoty zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe, wiąże się z m.in.:

• popełnionymi w deklaracji błędami rachunkowymi lub oczywistymi omyłkami,
• nieujęciem podatku należnego lub podatku naliczonego we właściwym okresie rozliczeniowym jeśli przed wszczęcie kontroli został on ujęty w innym okresie rozliczeniowym.

Co ciekawe, czytając przepisy dosłownie wyłączenie dotyczy tylko sankcji 30%, ale nie tej 20% wynikającej z korekty podatnika dokonanej wskutek działań kontrolnych organu. Chyba jednak nie taki był zamiar ustawodawcy.

Moim zdaniem przepis ten już teraz wymaga modyfikacji, bo może nie opłacać się samodzielne korygowanie błędów rachunkowych zidentyfikowanych w toku kontroli. A chyba nie o to chodziło ustawodawcy.

Wojciech Pietrasiewicz
doradca podatkowy