Ostatnia niedziela to fantastyczne spotkanie z jednym z moich ulubionych polskich autorów kryminałów – Zygmuntem Miłoszewskim. Twórca bestsellerowej serii o prokuratorze Teodorze Szackim opublikował właśnie swoją kolejną powieść – zatytułowaną Jak zawsze – zupełnie inną niż dotychczasowe. Wczoraj miałem zaszczyt i ogromną przyjemność porozmawiać z Autorem o kulisach jej powstania. Ciekawa i inspirująca rozmowa nie tylko o procesie twórczym, ale i o świecie wydawniczym, współpracy z tłumaczami oraz pułapkach prawnych czyhających na pisarzy.

Zainspirowany tym spotkaniem, postanowiłem przekazać Ci kilka wskazówek o tym, kiedy wynagrodzenie osiągane z pisania książek może być opodatkowane VAT.

Sprzedaż praw autorskich do książek a VAT

Pamiętaj, że w tym przypadku wiele zależy od zasad, na jakich współpracujesz z wydawcą oraz czy Twoją działalność pisarską można uznać za działalność gospodarczą dal potrzeb VAT. Bardzo dużo zależy też od treści umowy.

W moim przypadku pisanie książek i artykułów podatkowych uzupełnia moją  działalność doradczą – jest więc działalnością gospodarczą dla potrzeb VAT. To, czy pisząc książki, działasz w charakterze podatnika VAT, zależy w dużej mierze od Twoich intencji oraz tego, czy przenoszenie praw autorskich lub udzielanie licencji na prawa majątkowe do książek stanowi Twoje stałe i ciągłe źródło zarobkowania.

Gdy nie jesteś przedsiębiorcą

Jeśli nie tworzysz książek w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Twoje wynagrodzenie nie będzie opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Zazwyczaj w takiej sytuacji zawierasz z wydawnictwem umowę o dzieło. Na jej podstawie zobowiązujesz się przygotować tekst książki i przenieść do niej majątkowe prawa autorskie na różnych polach eksploatacji. W takiej sytuacji nie rozliczasz VAT, wydawnictwo odprowadza za ciebie podatek dochodowy, a Ty martwisz się jedynie o prawidłowe wykazanie dochodu i podatku w deklaracji rocznej.

Gdy prowadzisz działalność gospodarczą

Jeśli tworzysz książki w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, musisz się zastanowić się, czy i jak opodatkować VAT przeniesienie majątkowych praw autorskich do Twoich publikacji.

Jeśli piszesz książki, które mają znaczenie dla szeroko rozumianego dziedzictwa i rozwoju kulturalnego, Twoje wynagrodzenie za sprzedaż praw autorskich do książek korzysta ze zwolnienia z VAT.

Ze zwolnienia z VAT korzystają bowiem usługi kulturalne świadczone przez indywidualnych twórców i artystów wykonawców, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów, w tym za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania utworów (art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy o VAT).

Więcej na temat zwolnienia od VAT dla usług kulturalnych znajdziesz w moim wpisie VAT od wynagrodzeń artystów. O zwolnieniu od VAT w działalności kulturalnej pisałem również we wpisie Kiedy instytucja kultury korzysta ze zwolnienia z VAT?

W takiej sytuacji nie musisz się rejestrować dla potrzeb VAT i nie rozliczasz tego podatku. Masz więc VAT „z głowy”.

Jeżeli jednak publikujesz np. książki o tematyce poradnikowej lub stanowiące literaturę fachową, możliwość zastosowanie zwolnienia z VAT do sprzedaży praw autorskich może budzić wątpliwości. Kontrowersyjne jest to, czy przeniesienie praw do tego typu publikacji może być uznane za usługę kulturalną.

Moim zdaniem, nie. Trudno uznać publikacje poradnikowe lub fachowe za usługę kulturalną. Zazwyczaj rozwiązują one po prostu konkretne praktyczne problemy lub pogłębiają wiedzę zawodową i nie stanowią dorobku kulturalnego. Oznacza to, że sprzedaż w ramach działalności gospodarczej praw autorskich do książek o charakterze poradnikowym, czy też o tematyce niemającej związku z kulturą powinna być opodatkowana VAT z zastosowaniem stawki 8%. Podstawą do zastosowania tej stawki jest poz. 181 załącznika na nr 3 do ustawy o VAT.

Organy podatkowe za stawką VAT 8% na publikacje profesjonalne

Takie stanowisko potwierdzają organy podatkowe w przypadku wynagrodzenia za przeniesienie praw autorskich do książek o tematyce prawnej i podatkowej.

„(…) Sam fakt, że Wnioskodawca będzie twórcą w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie przesądza automatycznie, że napisane przez Niego artykuły lub książki będą stanowiły utwory o charakterze kulturalnym i tym samym będą zaliczane do usług kulturalnych korzystających ze zwolnienia od VAT. Jak wskazał Wnioskodawca, będzie pisał książki i artykuły o tematyce z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Zatem będą to utwory o charakterze użytkowym poruszające zagadnienia prawne z ww. dziedzin, które będą zasadniczo wykorzystywane jako literatura fachowa przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą bądź odpowiednie organy administracji. Tym samym więc napisane przez Wnioskodawcę książki lub artykuły o tematyce w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie będą utworami literackimi i w konsekwencji nie będą stanowiły usług kulturalnych, które mogłyby korzystać ze zwolnienia od podatku VAT.”

(interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 26 lutego 2016 r., nr IPPP2/4512-1253/15-2/DG)

Wskazane wyżej stanowisko jest powszechnie akceptowane przez organy podatkowe.

NSA za zwolnieniem

Pamiętaj jednak, że w jednym z wyroków Naczelny Sad Administracyjny NSA uznał, że wynagrodzenie za prawa do publikacji poradnikowych lub profesjonalnych może korzystać ze zwolnienia od VAT jako usługa kulturalna.

NSA w wyroku z 11 czerwca 2015 r., sygn. I FSK 1988/13 uznał, że:

„Działalność twórcza polegająca na tworzeniu, pisaniu podręczników, czy komentarzy z zakresu prawa spełnia warunki, pozwalające na zaliczenie jej do kategorii usług kulturalnych (…) i w związku z tym korzysta ze zwolnienia od podatku przewidzianego w tym przepisie.”

Teza ta budzi jednak spore wątpliwości i dlatego nie przyjęła się w praktyce.

Moim zdaniem, jeśli przenosisz prawa do publikacji fachowych lub poradnikowych, nie świadczysz usług kulturalnych. Bardziej zasadne jest więc stosowanie stawki 8%. W takiej sytuacji należy zarejestrować się dla potrzeb VAT, a sprzedaż praw autorskich do książek dokumentować fakturami ze stawką 8%. Musisz też składać deklaracje VAT i rozliczać VAT we właściwym urzędzie skarbowym. Masz też prawo do odliczenia VAT  od wydatków na zakup towarów i usług związanych z Twoją działalnością opodatkowaną. Podatek dochodowy również musisz rozliczać samodzielnie.

A poniżej piękne, limitowane wydanie najnowszej książki Zygmunta Miłoszewskiego Jak zawsze z dedykacją Autora. Gwarancja kilku przyjemnych wieczorów 🙂

Wojciech Pietrasiewicz
doradca podatkowy