W ostatnich kilku tygodniach prowadziłem szkolenia w Krakowie, Wrocławiu i w Warszawie. Ich przedmiotem był prewspółczynnik w instytucjach kultury. Prowadzenie szkoleń to dla mnie okazja do porozmawiania z uczestnikami o najbardziej nawet złożonych kwestiach związanych ze stosowaniem prewspółczynnika w instytucjach kultury. Z ostatnich spotkań i rozmów wyciągnąłem kilka ważnych wniosków dla siebie.

Prewspółczynnik w instytucjach kultury

Po pierwsze, kwestia prewspółczynnika w instytucjach kultury, mimo upływu czasu, nadal budzi wątpliwości, a instytucje kultury nie stosują jednolitego podejścia do tej kwestii.

Po drugie, zmiana podejścia interpretacyjnego Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej do obowiązku stosowania prewspółczynnika wywołała wśród instytucji kultury ogromne zamieszanie. W tej chwili zarówno instytucje kultury posiadające pozytywne interpretacje indywidualne, jak i te które takich interpretacji nie posiadają, nie wiedzą czy odliczając VAT powinny stosować prewspółczynnik, czy nie.

Więcej na temat zmiany wykładni przepisów o prewspółczynniku VAT przez organy podatkowe znajdziesz w moim wpisie Instytucje kultury jednak z prewspółczynnikiem? Natomiast o wcześniejszych pozytywnych interpretacjach przeczytasz m.in. we wpisie Prewspółczynnik w teatrach – nieodpłatne wejściówki oraz Prewspółczynnik w muzeach.

Po trzecie, na moich szkoleniach spotykam coraz więcej „stałych uczestników”. Jest to dla mnie źródłem sporej satysfakcji, ale jednocześnie informacją, jak ważnym zagadnieniem w instytucjach kultury jest prewspółczynnik. Z moich rozmów z uczestnikami szkoleń wynika, że bardzo trudno na bieżąco śledzić, jak zmienia się podejście organów podatkowych, a negatywny wpływ prewspółczynnika na finanse instytucji kultury jest ogromny.

Dlatego pozytywne rozwiązanie kwestii prewspółczynnik w instytucjach kultury powinno być jednym z priorytetów Ministra Kultury. W tej chwili niestety nie jest.

Prewspółczynnik – liczyć czy nie?

Jednocześnie uczestnicy moich szkoleń najczęściej wskazują, że bardzo trudno im podjąć decyzję, czy odliczać VAT od dokonanych zakupów towarów i usług stosując prewspółczynnik, czy nie. Z jednej strony duży negatywny finansowo wpływ stosowania prewspółczynnika, a z drugiej ryzyka zakwestionowania przez organy podatkowe rozliczeń instytucji. Ty też możesz stać przed podobnym dylematem.

Rok 2017 r. jedynie pogłębił te wątpliwości.

Niestety nie mam dla Ciebie dobrych wiadomości. Wątpliwości te pogłębiają wydawane interpretacje indywidualne nakazujące kalkulację prewspółczynnika niezależnie od tego co jest przedmiotem Twojej działalności. Ja sam otrzymałem taką interpretację dla jednego z klientów. Jeśli planujesz stosować prewspółczynnik i chcesz wiedzieć jak go policzyć, zajrzyj do mojego wpisu Jak policzyć prewspółczynnik?

Czy to oznacza, że wszystkie instytucje kultury muszą stosować prewspółczynnik?

Moim zdaniem – niekoniecznie.

Wiele jednak będzie teraz zależeć od tego, jak sporne przepisy o VAT będą interpretować sądy administracyjne. Pojawiło się już kilka orzeczeń sądowych i nie są one jednolite.

Te pozytywne

W orzeczeniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Bydgoszczy z 26 września 2017 r. wydanego dla jednego z muzeów potwierdził, że nie musi ono stosować prewspółczynnika w swoich rozliczeniach. WSA wskazał, że:

Podkreślić należy, że z okoliczności stanu faktycznego przedstawionego we wniosku i jego uzupełnieniu jasno wynika, że świadcząc czynności nieodpłatnie Muzeum wykorzystuje towary w sposób ciągły dla celów zarobkowych (np. każdorazowo udostępnia punkty sprzedaży pamiątek i wydawnictw muzealnych, odpłatny jest wstęp na sale wystawowe). W konsekwencji organ bezpodstawnie uznał, że działalność Muzeum polegająca na organizowaniu nieodpłatnych imprez nie jest podejmowana w celu zwiększenia przychodu i w związku z tym nie jest wykonywana w ramach działalności gospodarczej o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Z powyższych względów wydając zaskarżoną interpretację organ interpretacyjny dokonał błędnej wykładni art. 15 ust. 2 i w konsekwencji art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, uznając, że będzie miał on zastosowanie w stanie faktycznym przedstawionym przez wnioskodawcę.

Teza WSA zasługuje na aprobatę. Orzeczenie nie jest jeszcze prawomocne.

I te negatywne

Pojawiły się jednak również orzeczenia negatywne, nakazujące instytucjom kultury stosowanie prewspółczynnika. Takie stanowisko przyjął WSA w Łodzi  w wyroku z 25 października 2017 r. w sprawie jednego z teatrów. Skład orzekający uznał, że:

„Odnosząc się do działalności polegającej na prowadzeniu spektakli dla osób niewidomych i słabo widzących, sam wnioskodawca we wniosku o udzielenie interpretacji podkreślił, że realizuje w ten sposób działalność statutową w zakresie upowszechniania kultury. Są to zatem działania mieszczące się w pojęciu „celów innych niż działalność gospodarcza”. Jakkolwiek powyższe działania mogą mieć wpływ na zwiększenie liczby potencjalnych widzów (podobnie zresztą jak wysoki poziom płatnych przedstawień i spektakli), to jednak nie można według obiektywnych kryteriów uznać, że głównym celem tych działań jest promocja i marketing. Sąd podziela zatem stanowisko organu co do tego, że działania takie mogą przynieść efekt promocyjny niejako przy okazji. Zasadniczym celem tych działań nie jest jednak reklamowanie działalności Teatru. W konsekwencji nie można uznać, że nieodpłatne spektakle dla osób niewidomych i słabo widzących stanowią działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.”

Co robić?

Ostateczne rozstrzygnięcie tego, czy musisz rozliczać prewspółczynnik, będzie wynikać z orzeczeń sądów administracyjnych. Kilka kolejnych spraw już wkrótce wpłynie do sądów administracyjnych. Do czasu ustalenia jednolitego stanowiska przez sądy, musisz pogodzić się z niepewnością co do tego, czy musisz w swoich rozliczeniach stosować, prewspółczynnik czy nie.

Jeśli masz już negatywną interpretację indywidualną, a jeszcze nie upłynął termin do złożenia skargi do sądu, napisz do mnie. Chętnie pomogę Ci znaleźć argumenty przemawiające za brakiem obowiązku stosowania prewspółczynnika w Twoich rozliczeniach.

Masz wątpliwości, czy liczyć prewspółczynnik, czy nie? Skontaktuj się ze mną – może będę w stanie Ci pomóc.

Wojciech Pietrasiewicz
doradca podatkowy