Organizując międzynarodowe wydarzenia kulturalne, siłą rzeczy Twoja instytucja współpracuje z zagranicznymi artystami lub instytucjami kultury, czy stowarzyszeniami z innych państw członkowskich UE. Taki zakup usług kulturalnych dla potrzeb VAT zazwyczaj klasyfikowany jest jako import usług kulturalnych. Dziś pokrótce wyjaśnię Ci, czym jest import usług kulturalnych i czy możesz zastosować zwolnienie od VAT do zakupu takich usług.

Czym jest import usług kulturalnych?

Importem usług jest świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca. Natomiast w przypadku usług kulturalnych podatnikiem są osoby nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1. usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju,
2. usługobiorcą jest:
   • w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b Ustawy o VAT– podatnik VAT, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania jako podatnik VAT UE,
   • w pozostałych przypadkach – podatnik VAT, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, posiadająca siedzibę na terytorium Polski i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania jako podatnik VAT UE (art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o VAT).

Jeżeli więc posiadasz statusu podatnika VAT i nabywasz usługi od podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, a miejscem ich świadczenia jest Polska, dokonujesz importu usług kulturalnych.

Przykładowo, jeśli zapraszasz na gościnne występy zagraniczny teatr mający status podatnika oraz posiadasz status podatnika VAT w Polsce – dokonujesz importu usług.

Miejsce świadczenia

Miejscem świadczenia usług kulturalnych na rzecz podatnika jest miejsce, gdzie odbiorca ma swoją siedzibę, lub odpowiednio stałe miejsce zamieszkania (art. 28b ustawy o VAT).

Miejscem świadczenia usług wstępu na wydarzenia kulturalne na rzecz podatnika jest miejsce, gdzie te imprezy faktycznie się odbywają (art. 28g ust. 1 ustawy o VAT).

Jeśli więc polska instytucja kultury – podatnik VAT – zaprasza na gościnne występy za wynagrodzenie zagraniczny teatr – podatnika VAT, miejscem świadczenia usług będzie Polska.

Czy import usług kulturalnych korzysta ze zwolnienia?

Ze zwolnienia od VAT korzystają usługi kulturalne, jeśli świadczą je podmioty prawa publicznego lub inne podmioty uznane na podstawie odrębnych przepisów za instytucje o charakterze kulturalnym lub wpisane do rejestru instytucji kultury, prowadzonego przez organizatora będącego podmiotem tworzącym instytucje kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną.

Aby zastosować zwolnienie, musisz spełnić dodatkowe warunki. Więcej o tych warunkach znajdziesz w moim wpisie Kiedy instytucja kultury korzysta ze zwolnienia z VAT?

Niestety organy podatkowe w swoich interpretacjach uznawały, że ustawa o VAT odnosi się tylko do polskich instytucji kultury.

„(…)wskazać należy, iż ww. zagraniczne podmioty, świadczące usługi kulturalne na rzecz Wnioskodawcy – wbrew twierdzeniu Zainteresowanego – nie będą spełniały przesłanki podmiotowej do zwolnienia przedmiotowych czynności z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. a ustawy [o VAT]. Zauważyć bowiem należy, iż polski ustawodawca w ww. artykule odwołuje się do przepisów obowiązujących w polskim porządku prawnym.”
(Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 3 lutego 2016 r., nr IPTPP2/4512-603/15-3/IR)

Moim zdaniem takie stanowisko jest błędne.

Przede wszystkim Dyrektywa 2006/112/WE zwalnia od VAT  świadczenie niektórych usług kulturalnych przez podmioty prawa publicznego lub inne instytucje kulturalne uznane przez dane państwo członkowskie.

Nie oznacza to jednak prawa polskiego ustawodawcy do ograniczenia zakresu zwolnienia tylko do polskich instytucji kultury. Zasady unijne nie pozwalają, aby polskie przepisy dyskryminowały zagraniczne instytucje kultury, przynajmniej te z UE. Zakup usług kulturalnych od zagranicznych instytucji kultury powinien więc być zwolniony z VAT na tych samych zasadach.

Takie stanowisko na gruncie innych zwolnień potwierdza orzecznictwo sądowe.

Jeśli importujesz usługę kulturalną od zagranicznej instytucji kultury, organy podatkowe mogą próbować stosować stawkę 23% do zadeklarowanego przez Ciebie importu. Moim zdaniem uzasadnione jest jednak zastosowanie zwolnienia. Jeśli masz często takie sytuacje i nie wiesz co robić, napisz do mnie.

Import usług kulturalnych od twórców i artystów wykonawców

W przypadku zakupu usług kulturalnych od zagranicznych twórców i artystów wykonawców sytuacja jest prostsza. Jeśli są oni podatnikami VAT, ich honoraria za świadczenie usług kulturalnych korzystają ze zwolnienia. Zwolnienie to nie zawiera żadnych ograniczeń terytorialnych. Zatem import usług kulturalnych od zagranicznych twórców i artystów wykonawców korzysta ze zwolnienia od VAT.

A poniżej wspomnienie jesiennych spacerów przyrodniczych w Łazienkach Królewskich. Wspaniała przyroda, wiele ciekawostek i przyjemne spacery. Na zdjęciu mandarynka – jeden z wielu lokatorów warszawskich Łazienek. Uciekinierka z dalekich, azjatyckich krajów zaimportowana do Polski :).

Wojciech Pietrasiewicz
doradca podatkowy